Итоги конкурсного отбора в Верховный суд КР - победили "сильнейшие"

18 мая  и 19 мая 2021 года Совет по отбору КР провел конкурсный отбор на две (2) вакантные должности судей Верховного суда КР.

В первый день выполнили письменное задание и прошли собеседование четыре  кандидата.

Первой для прохождения собеседования была приглашена Асанова Чолпон Карыпбековна. Она является председателем Жайылского районного суда Чуйской области и имеет более 20 лет юридического стажа, 13 лет из которых работала судьей. Из Генеральной прокуратуры КР и Дисциплинарной комиссии при СС КР поступила информация о том, что в 2017 году  эта судья без участия прокурора изменила меру пресечения в отношении Б. У. и за это получила дисциплинарное взыскание в виде замечания. В 2018 году получила еще одно замечание за ненадлежащее извещение сторон по делу. Отменяемость судебных актов составила 35%. Также при сверке сведений об имуществе указанных в анкете со справкой из Госрегистра, выяснилось, что кандидат не указала земельную долю в анкете. Она это объяснила тем, что отец поставил ее в известность только после заполнения анкеты. За недостоверно указанную информацию претенденту сняли 4 балла. Во время второго этапа судью попросили рассказать про особенности и принципы уголовного судопроизводства, но она дала неполный ответ, и за это  получила замечание Председателя Совета. Также претенденту был задан вопрос о субъектах законодательной инициативы по новой Конституции. Асанова Ч. перечислила их и ошибочно отнесла к ним и Конституционный суд, который на самом деле не обладает правом законодательной инициативы. По результатам проведенного собеседования претендент набрала 38, 332 баллов.

После этого в зал заседания пригласили Абылакимова Абдимиталипа Абдибалиевича. Он работает судьей Баткенского областного суда и имеет 25 лет юридического стажа, из них более 8 лет работает судьей. Из Дисциплинарной комиссии при СС КР поступила информация о том, что претендент будучи на должности судьи 2 раза получил предупреждение. Во время собеседования он рассказал про основные положения концепции по судебно-правовой реформе, но не смог ответить на вопрос о целях Государственной целевой программы по развитию судебной системы. Также кандидат рассказал про особенности административного судопроизводства, про меры обеспечения иска. Один из членов совета спросил: "Считаете ли себя достойным должности судьи Верховного суда КР?" Абылакимов А. А. ответил "нет", по его словам он только во время собеседования понял, что пока не готов для этой должности, но будет повышать свою квалификацию и обязательно будет участвовать в последующих конкурсах. По итогам собеседования претендент набрал 41, 554 баллов.

Далее собеседование прошел Айжигитов Дастанбай Абдрашитович. Претендент работает юрист-консультантом в государственной газете " Мыйзам мейкин" и имеет 30 лет юридического стажа, из которых более 10 лет работал судьей. Из правоохранительных органов поступила информация о том, что в 2015 г. в отношении Айжигитова Д. А. было возбуждено уголовное дело по ст. 328 УК КР (Вынесение заведомо неправосудного приговора, решения или иного судебного постановления) и ст.315 УК КР (Служебный подлог) и передано в суд, но в суде был вынесен оправдательный приговор. Отменяемость судебных актов вынесенных Айжигитовым Д. А. составила 28,9%. Во время собеседования он рассказал про коррупцию, перечислил основания для отвода судьи и ответил на другие вопросы членов Совета. В итоге  кандидат получил 40,113 баллов.

После обеденного перерыва заседание продолжилось, и для прохождения собеседования был приглашен Мамыров Эркинбек Тобокелович. Претендент работает руководителем аппарата Верховного суда КР и имеет 27 лет юридического стажа, из которых 7 лет работал судьей Конституционной Палаты Верховного суда КР. В 2020 году был освобожден от занимаемой должности в связи с истечением сроков полномочий. Претенденту присвоен высший квалификационный класс, также он является лектором в Высшей школе правосудия и заслуженным юристом КР. В ходе проверки анкетных данных, выяснилось, что согласно справке из ГУ «Кадастр» за претендентом числится жилой дом, приобретенный в 2006 г., который в анкете не указан. И в категории «не безупречность» за недостоверно указанные сведения было снято 4 балла. Мамыров Э. Т. был возмущен, по его словам у него никогда не было такой недвижимости и ГУ «Кадастр» выдал недостоверную справку, в ней указана недвижимость, которой Мамыров Э. Т. не владеет, а принадлежащие ему земельные участки не указываются. Члены Совета ответили, что кандидатам дается время на проверку документов и до рассмотрения Советом вопроса о допуске, можно предоставить дополнительные сведения и даже, если это действительно неверная информация, Совет по отбору КР вынужден его учесть. Во время собеседования кандидат ответил почти на все вопросы членов Совета. Мамыров Э. Т. считает, что в законе предусмотрены механизмы для защиты судей от вмешательства в их деятельность и гарантии независимости, но судьи сами не пользуются ими, например, на практике нет ни одного случая  обращения судьи в Совет судей КР по факту попытки вмешательства со стороны других ветвей власти. Также претендент считает, что Совет судей КР в первую очередь должен бороться за независимость судей и защищать их права и интересы, а потом уже решать вопросы по бюджету и другие вопросы.  По результатам проведенного собеседования Мамыров Э. Т. получил 53,667 баллов.

Во второй день собеседование было  проведено со следующими кандидатами:

Первым на собеседование зашёл на собеседование Мусаев Нурлан Алишерович. Кандидат работает заместителем заведующего отделом по судебной реформе и законности Аппарата Президента КР и имеет 23 года юридического стажа. Более 12 лет из них кандидат работал судьей, отменяемость судебных актов составила 38%. В 2015 году Мусаев Н. А. был освобождён от занимаемой должности судьи Сокулукского районного суда Чуйской области в связи с назначением новых судей. Из Генеральной прокуратуры КР поступила информация о том, что в 2019 г. Дисциплинарная комиссия отказала в удовлетворении представления Генерального прокурора КР о даче согласия на привлечение к уголовной ответственности. Во время собеседования кандидат затронул вопрос о заработной плате судей, что на всеобщем совещании судей, Президент  КР пообещал с 1 июля 2021 года повысить заработную плату судьям вдвое. Член Совета Динеев М. С. поинтересовался: "Этот вопрос продвигается?" Кандидат ответил, что Президент всегда отвечает за свои слова и скорее вопрос будет решен. Далее член Совета Арзыбаев А. З. спросил: "В новом УПК у судьи нет такого полномочия, как направить дело на доследование. Как вы смотрите на это?" Мусаев Н. А. ответил, что это требование демократического режима, суд не должен исправлять ошибки следователя. Если суд, изучив дело, приходит к выводу, что недостаточно доказательств вины обвиняемого – выносит оправдательный приговор. Доследование осталось со времен СССР, когда не хватало доказательств вины, суд отправлял дело на доследование, и в целом суд работал с обвинительным уклоном. По результатам проведенного собеседования претендент набрал 55, 334 баллов.

Следующий претендент - Аземкулов Барктабас Шаршеналиевич. Конкурсант не работает, имеет 17 лет юридического стажа, из которых 7 лет работал судьей.  Докладчик сообщил, что из правоохранительных органов поступила информация о прекращённом уголовном деле в отношении экс-судьи Аземкулова Б. Ш. Члены Совета поинтересовались обстоятельствами этого дела. Кандидат ответил, что не помнит статьи, но его обвинили в том, что он не по назначению использует служебный жилой дом. По словам кандидата после этого за ним долго следили и потом прекратили дело. В 2020 г. Президент КР вернул кандидатуру Аземкулова Б. Ш., за это было снято 4 балла в категории "не безупречность". Это вызвало возмущение у претендента, поскольку он год не участвовал в конкурсном отборе после этого и уже получил свое наказание. Во время второго этапа он не ответил на многие вопросы, сославшись на волнение. По итогам собеседования он набрал 40, 445 баллов.

Последним на собеседование зашел Базарбеков Замирбек Курамаевич. Он является заведующим отдела по судебной реформе и законности Аппарата Президента КР и имеет 30 лет общего юридического стажа, из которых 11 лет работал судьей. В 2016 году был освобожден от должности судьи Балыкчинского городского суда Иссык-Кульской области в связи с истечением сроков полномочия. В 2019 году Президент КР вернул кандидатуру Базарбекова З. К. в Совет по отбору судей КР. Отменяемость судебных актов  составила 50 %. Во время собеседования претендент сказал, что у судей в Кыргызстане пока нет независимости, но Президент КР говорит судьям, чтобы они ничего не боялись и принимали решения с мужеством. Базарбеков З. К. считает, что независимость судей зависит от них самих. Также он сказал: «Нужно признать, что на сегодняшний день судьи в Кыргызстане редко выносят оправдательный приговор, и судебная система до сих пор работает с обвинительным уклоном». По итогам собеседования претендент набрал 56, 446 баллов.

Итоговый рейтинг претендентов:

1. Базарбеков Замирбек Курамаевич - 56,446

2.  Мусаев Нурлан Алишерович - 55,334

3.  Мамыров Эркинбек Тобокелович - 53,667

4.  Абылакимов Абдимиталип Абдибалиевич - 41,554

5.  Аземкулов Барктабас Шаршеналиевич - 40,445

6.  Айжигитов Арстанбай Абдрашитович - 40,113

7.  Асанова Чолпон Карыпбековна - 38,332

Единогласным решением членов Совета по отбору судей КР кандидатуры Базарбекова З. К. и Мусаева Н. А. будут направлены Президенту КР для представления в Жогорку Кенеш КР для назначения на должности судей Верховного суда КР.

 P. S. Оба кандидата, представленные Президенту КР являются сотрудниками его Аппарата. Один – заведующий, другой – заместитель этого заведующего. Для участия в конкурсном отборе согласно сведениям, вывешенным на сайте Совета по отбору судей КР документы подали 18 человек, а участвовали всего 7 претендентов на 2 вакантные должности. Неудивительно, что большая часть претендентов отозвали свои документы или просто не видели смысла в дальнейшем участии, ведь конкурировать с Аппаратом Президента КР, буквально приватизировавшим судебную систему, просто невозможно.

Кыргыз Республикасынын Жогорку Сотуна сынактык тандоонун жыйынтыгы - "эң күчтүү" жеңишке жетишти

2021-жылдын 18-майында жана 19-майында Кыргыз Республикасынын Тандоо Кеңеши Кыргыз Республикасынын Жогорку Сотунун судьяларынын эки (2) бош кызмат ордуна сынактык тандоону өткөрдү.

Биринчи күнү төрт талапкер жазуу жүзүндөгү тапшырманы аткарып, маектешти.

Маектешүүгө биринчилерден болуп Асанова Чолпон Карыпбековна чакырылды. Ал Чүй облусунун Жайыл райондук сотунун төрагасы жана 20 жылдан ашуун юридикалык тажрыйбасы бар, анын 13 жылында  судья болуп иштеген. Кыргыз Республикасынын Башкы прокуратурасы жана Кыргыз Республикасынын Судьялар Кеңешинин алдындагы Тартип комиссиясы 2017-жылы бул судья прокурордун катышуусуз Б.У.га карата бөгөт коюу чарасын өзгөрткөндүгү жана бул үчүн эскертүү иретинде тартиптик жаза алгандыгы жөнүндө маалымат алышкан.2018-жылы ал иш боюнча тараптарга туура эмес кабар бергендиги үчүн дагы бир сөгүш алган. Сот актыларынын жокко чыгарылышы 35% түздү. Ошондой эле, мамлекеттик реестрдин күбөлүгү менен анкетада көрсөтүлгөн мүлк жөнүндө маалыматты текшерүүдө талапкер анкетада жер үлүшүн көрсөткөн эмес. Ал муну атасы анкетаны толтургандан кийин гана кабарлаганы менен түшүндүргөн. Туура эмес көрсөтүлгөн маалымат үчүн арыз ээсинен 4 балл алынып салынган. Экинчи этапта судьядан жазык сот өндүрүшүнүн өзгөчөлүктөрү жана принциптери жөнүндө айтып берүүнү өтүнүшкөн, бирок ал толук эмес жооп берип, ал үчүн Кеңештин төрагасынан комментарий алган. Ошондой эле, арыз ээсине жаңы Конституция боюнча мыйзам чыгаруу демилгесинин субъекттери жөнүндө суроо берилди. Асанова Ч. Аларды санап, жаңылыштык менен Конституциялык Сот деп атаган, ал иш жүзүндө мыйзам демилгелөөгө укугу жок. Аңгемелешүүнүн жыйынтыгында талапкер 38, 332 упай топтогон.

Андан кийин Абылакимов Абдимиталип Абдибалиевич маектешүү залына чакырылды. Ал Баткен облустук сотунун судьясы болуп иштейт жана 25 жылдык юридикалык тажрыйбасы бар, анын 8 жылдан ашыгы судья болуп иштеген. КР Судялар Кенешинин  алдындагы Тартип комиссиясы арыз ээси судья болуп туруп, 2 жолу эскертүү алгандыгы жөнүндө маалымат алган. Маектешүү учурунда ал соттук-укуктук реформа боюнча концепциянын негизги жоболору жөнүндө айтып, бирок Сот тутумун өнүктүрүүнүн Мамлекеттик максаттуу программасынын максаттары жөнүндө суроого жооп бере алган жок. Талапкер ошондой эле административдик өндүрүштүн өзгөчөлүктөрү, талапты камсыз кылуу чаралары жөнүндө айтып берди. Кеңеш мүчөлөрүнүн бири: "Сиз өзүңүздү Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунун судьясынын кызмат ордуна татыктуу деп эсептейсизби?" , деп суроо узатты, А.А.Абылакимов "жок" деп жооп берди, анын айтымында, ал бул кызматка али даяр эместигин, бирок квалификациясын жогорулатарын жана кийинки мелдештерге сөзсүз катышарын маектешүү учурунда гана түшүнгөн. Маектешүүнүн жыйынтыгында, талапкер 41, 554 упай топтоду.

Андан ары маектешүүнү Айжигитов Дастанбай Абдрашитович өттү. Арыз ээси мамлекеттик "Мейзам мейкин" гезитинде юрист-консультант болуп иштейт жана 30 жылдык юридикалык тажрыйбасы бар, анын 10 жылдан ашыгы судья болуп иштеген. Укук коргоо органдарынан 2015-жылы Д.А.Айжигитовго каршы кылмыш иши козголгону жөнүндө маалымат келип түшкөн. Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 328 (Билип туруп негизсиз өкүм, чечим же башка сот чечимин кабыл алуу) жана Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 315-беренеси (Кызматтык жасалмачылык) менен сотко өткөрүлүп берилген, бирок актоо өкүмү чыккан. Д.А.Айжигитов тарабынан чыгарылган сот актыларынын жокко чыгарылышы 28,9% түздү. Маектешүү учурунда ал коррупция жөнүндө айтып, судьяга каршы чыгуу себептерин санап, Кеңеш мүчөлөрүнүн башка суроолоруна жооп берди. Жыйынтыгында талапкер 40,113 балл алды.

Түшкү тыныгуудан кийин жолугушуу уланып, Эркинбек Тобокелович Мамыров маектешүүгө чакырылды. Талапкер Кыргыз Республикасынын Жогорку Сотунун Аппаратынын Жетекчиси болуп иштейт жана 27 жылдык юридикалык тажрыйбасы бар, анын ичинен 7 жыл Кыргыз Республикасынын Жогорку Сотунун Конституциялык палатасынын судьясы болуп иштеген. 2020-жылы ал ыйгарым укуктарынын мөөнөтү аяктагандыгына байланыштуу ээлеген кызматынан бошотулган.Талапкергежогоркуквалификациялык класс ыйгарылган, ал ошондой эле Жогорку Юстиция мектебининокутуучусу жана Кыргыз Республикасынын эмгексиңиргенюристи. Жеке маалыматтардытекшерүү учурунда, "Кадастр" мамлекеттик мекемесининкүбөлүгүнөылайык, талапкер 2006-жылы сатылыпалынган, анкетада көрсөтүлбөгөнтуракжай катары көрсөтүлгөн. Ал эми "кемчиликсиз" категориясында туура эмес көрсөтүлгөн маалымат үчүн 4 балл алынып салынды. Мамыров Э.Т ачууланып, эч качан мындай кыймылсыз мүлккө ээ болбогонун  жана мамлекеттик мекеме"Кадастр" туура эмес күбөлүк берген, анда Мамыров Э.Т ээлик кылбаган кыймылсыз мүлк көрсөтүлгөн жана ага тиешелүү жер тилкелери көрсөтүлгөн эмес.Кеңештин мүчөлөрү талапкерлерге документтерин текшерүүгө убакыт берилет жана Кеңеш кабыл алуу маселесин караганга чейин кошумча маалыматтарды берүүгө болот, эгер бул чындыгында туура эмес маалымат болсо анда,Кыргыз Республикасынын тандоо кеңеши аны эске алышы керек.Маектешүү учурунда талапкер Кеңеш мүчөлөрүнүн дээрлик бардык суроолоруна жооп берди.Э.Т.Мамыров мыйзамда судьяларды алардын ишине кийлигишүүдөн жана көзкарандысыздык кепилдиктеринен коргоо механизмдери каралган деп эсептейт, бирок судьялар өзүлөрү аларды колдонушпайт,мисалы, иш жүзүндө башка судья бутактарынын кийлигишүү аракети фактысы боюнча Кыргыз Республикасынын Судьялар кеңешине кайрылган судьялардын бир дагы иши жок.Ошондой эле, талапкер Кыргыз Республикасынын Судьялар кеңеши биринчи кезекте судьялардын көзкарандысыздыгы үчүн күрөшүп, алардын укуктары менен кызыкчылыктарын коргоп, андан кийин гана бюджет жана башка маселелерди чечиши керек деп эсептейт. Маектин жыйынтыгы боюнча, Мамыров Э.Т., 53,667 балл алды.

Экинчи күнү төмөнкү талапкерлер менен маектешүү жүргүзүлдү:

Маектешүүгө алгачкылардан болуп Мусаев Нурлан Алишерович кирди. Талапкер Кыргыз Республикасынын Президентинин Аппаратынын Соттук реформа жана мыйзамдуулук бөлүмүнүн башчысынын орун басары болуп иштейт жана 23 жылдык юридикалык тажрыйбасы бар. 12 жылдан ашык талапкер судья болуп иштеп, сот актыларынын жокко чыгарылышы 38% түздү. 2015-жылы Н.А.Мусаев жаңы судьялардын дайындалгандыгына байланыштуу Чүй облусунун Сокулук райондук сотунун судьясынын кызматынан бошотулган. Кыргыз Республикасынын Башкы прокуратурасына 2019-жылы Тартип комиссиясы Кыргыз Республикасынын Башкы прокурорунун айыптоого макулдук берүү жөнүндө сунушун канааттандыруудан баш тарткандыгы жөнүндө маалымат келип түшкөн.Маектешүү учурунда талапкер судьялардын маянасы жөнүндө маселени көтөрүп, судьялардын жалпы чогулушунда Кыргыз Республикасынын Президенти судьялардын маянасын 2021-жылдын 1-июлунан тартып эки эсеге көбөйтүүгө убада бергенин айтты. Кеңештин мүчөсү М.Динеев: "Бул маселе алдыга жылып жатабы?" Талапкер, Президент ар дайым  сөзүнө  жооп берет жана маселе тезирээк чечилет деп жооп берди.Андан ары Кеңештин мүчөсү А.З.Арзыбаев: "Жаңы Кылмыш-процессуалдык кодексинде судья ишти кошумча тергөөгө жиберүүгө ыйгарым укугу жок. Сиз буга кандай карайсыз?" Мусаев Н.А., бул демократиялык режимдин талабы, сот тергөөчүнүн каталарын оңдобошу керек деп жооп берди.Эгерде сот ишти карап чыгып, айыпталуучунун күнөөсүн далилдөөчү далилдер жетишсиз деген бүтүмгө келсе, ал актоо өкүмүн чыгарат. Кошумча тергөө СССР мезгилинен калган, эгерде күнөөнүн далилдери жетишсиз болуп калса, сот ишти кошумча тергөөгө жиберип, жалпысынан сот айыптоочу тарап менен иштейт. Маектин жыйынтыгы боюнча, талапкер 55, 334 упай топтоду.

Кийинки талапкер Аземкулов Барктабас Шаршеналиевич. Ал иштебейт, 17 жылдык юридикалык тажрыйбасы бар, анын 7 жылы сот болуп иштеген. Баяндамачы, укук коргоо органдарына экс-судья Б.Ш.Аземкуловго карата токтотулган кылмыш иши жөнүндө маалымат келип түшкөндүгүн айтты.Кеңештин мүчөлөрү бул иштин жагдайларын сурашты.Талапкер макалалар эсимде жок деп жооп берди, бирок ал кызматтык имаратты туура эмес пайдаланган деп айыпталууда.Талапкердин айтымында, андан кийин алар аны көпкө чейин ээрчишип, андан кийин ишти токтотушкан. 2020-жылы Кыргыз Республикасынын Президенти Б.Ш.Аземкуловдун талапкерлигин кайтарып берген, бул үчүн 4 балл "кемчиликсиз" категориясында алынып салынган. Бул анын  кыжырдануусун пайда кылды, анткени ал бир жылдан кийин сынактык тандоого катышпай, жазасын алган. Экинчи этапта ал толкундануусун  шылтоолоп, көп суроолорго жооп берген жок. Маектин жыйынтыгында ал 40, 445 упай топтоду.

Маектешүүгө акыркы болуп Базарбеков Замирбек Курамаевич кирди. Ал Кыргыз Республикасынын Президентинин Аппаратынын Соттук реформа жана мыйзамдуулук бөлүмүнүн башчысы жана 30 жылдык жалпы юридикалык тажрыйбасы бар, анын 11 жылы судья болуп иштеген. 2016-жылы, ыйгарым укуктарынын мөөнөтү аяктагандыгына байланыштуу, Ысык-Көл облусунун Балыкчы шаардык сотунун судьясынын кызматынан бошотулган.2019-жылы Кыргыз Республикасынын Президенти З.К.Базарбековдун талапкерлигин Кыргыз Республикасынын Сотторду тандоо кеңешине кайтарып берди. Сот актыларынын жокко чыгарылышы 50% түздү. Маектешүүнүн жүрүшүндө арыз ээси Кыргызстанда соттор көз карандысыздыкка ээ боло электигин, бирок Кыргыз Республикасынын Президенти судьяларга эч нерседен коркпогула жана чечимдерди тайманбастык менен чыгаргыла деп айткан.З.К.Базарбеков соттордун көзкарандысыздыгы алардан көз каранды деп эсептейт. Ошондой эле ал: "Бүгүнкү күндө Кыргызстанда соттор актоо өкүмүн сейрек өткөрүп жатышкандыгын моюнга алуу керек, сот тутуму дагы деле айыптоочу тараптуу иштеп жатат" деди. Маектешүүнүн жыйынтыгында, талапкер 56, 446 упай топтоду.

Талапкерлердин акыркы рейтинги:

1. Базарбеков Замирбек Курамаевич – 56,446

2. Мусаев Нурлан Алишерович – 55,334

3. Мамыров Эркинбек Тобокелович – 53,667

4. Абылакимов Абдимиталип Абдибалиевич – 41,554

5. Аземкулов Барктабас Шаршеналиевич – 40,445

6. Айжигитов Арстанбай Абдрашитович – 40,113

7. Асанова Чолпон Карыпбековна – 38,332

Кыргыз Республикасынын Сотторду тандоо кеңешинин мүчөлөрүнүн бир добуштан чечими менен З.К.Базарбековдун жана Н.А.Мусаевдин талапкерлери Кыргыз Республикасынын Президентине Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешине дайындоо үчүн жөнөтүү үчүн жөнөтүлөт. Кыргыз Республикасынын Жогорку сотунун судьялары катары.

P. S. Кыргыз Республикасынын Президентине көрсөтүлгөн эки талапкер тең анын Аппаратынын кызматкерлери. Бири жетекчи, экинчиси ушул жетекчинин орун басары. Сынактык тандоого катышуу үчүн, Кыргыз Республикасынын Сотторду тандоо кеңешинин сайтына жайгаштырылган маалыматка ылайык, 18 адам документтерин тапшырып, 2 бош кызмат ордуна 7 талапкер гана катышкан. Арыз берүүчүлөрдүн көпчүлүгү документтерин кайтарып алышкандыгы же андан ары катышуунун маңызын түшүнбөгөндүгү таң калыштуу эмес, анткени сот тутумун түзмө-түз менчиктештирип алган Кыргыз Республикасынын Президентинин Аппараты менен атаандашуу жөн гана мүмкүн эмес.