Какова будет судьба судебной практики по обвинительным приговорам за комментарий?

К нам в общественную приемную обратилась гражданка Мазунова Л. З. с просьбой провести независимый мониторинг судебного заседания в Верховном суде КР, назначенное на 19 мая 2021 к 11:00 ч. в котором будет рассмотрено уголовное дело по ст. 299 ч.1. УК КР (в редакции от 01.10.1997 года) в отношении ее супруга Камрана Шенвари. Об этом деле мы писали не раз.

22 октября 2020 года Октябрьский районный суд г. Бишкек в составе председательствующего судьи Эсенбаева Н. Б. признал виновным  Камрана Шенвари в совершении преступления предусмотренного ч. 1 ст. 299 УК КР (старой редакции) и приговорил его к 5 годам лишения свободы. На основании п.2 ст.3 Закона КР «Об амнистии  в связи с 75-летием Победы в Великой Отечественной войне 1941-1945 годов и 10-летием Народной Апрельской революции 2010 года» сокращен неотбытый срок наказания на одну треть.

18 февраля 2021 года судебная коллегия по уголовным делам и делам о проступках Бишкекского городского суда в составе: председательствующего Алгожоева З. Б., судей: Сабитовой Ж. С. и Абдымомуновой Дж. К. исключила из резолютивной части приговора Октябрьского районного суда г. Бишкек  применение Закона КР «Об амнистии», в остальной части оставила без изменения.

Не согласившись с вышеуказанными судебными актами адвокат Камрана Шенвари обратился в Верховный суд КР с кассационной жалобой.  Мазунова Л. З. с самого начала утверждает, что ее муж беженец из Афганистана, который не умеет писать на русском языке, а разговаривает плохо, и он не мог написать настолько грамотный текст. А это уголовное дело возбудили после конфликтов Мазуновой Л. З.  с директором ОсОО «Жантур-Гарант». Заявителем по делу является журналистка, которая узнала от представителя ОсОО «Жантур-Гарант» о том, что афганец написал такой комментарий.  Независимая автороведческая экспертиза, проведенная во время разбирательств в первой инстанции, пришла к выводу, что комментарий в Фейсбуке был написан женщиной, обладающей филологическим образованием, т. е. хорошо владеющей русским языком. Но ни районный суд, ни Бишкекский городской суд не принял во внимание это заключение. Суды обеих инстанций не подвергли никакому сомнению заключение государственных экспертов-лингвистов, которые вышли за пределы своих компетенций  и самостоятельно вместо суда, одним предложением заранее определили вину «комментатора» в совершении преступления. Сторона защиты считает, что  вина обвиняемого не доказана, как на следствии, так и в суде, так как не определена ни страна, ни город, ни время, ни устройство через, который был написан комментарий. Мы уже писали о том, что любой человек может создать профиль с Вашим именем и написать с него комментарий любого содержания.

Тем временем, супруга Камрана Шенвари – Мазунова Л. З. возмутилась тем, что суды прибегают к разной правоприменительной практике по таким делам. Например, в Первомайском районном суде г. Бишкек под председательством судьи Термечикова М. А. было рассмотрено аналогичное дело в отношении гражданина Ш. Р. И. Он за три года со своего аккаунта написал 10 враждебных комментариев. Приговором суда от 02 февраля 2021 года Ш. Р. И. был признан виновным в совершении преступления предусмотренного ч.1 ст.299 УК КР (старой редакции) и приговорен к штрафу в размере 3000 расчетных показателей (300 000 сомов). А ее мужа без каких-либо доказательств суд приговорил к 5 годам лишения свободы.

Комментарий  үчүн соттолгондор боюнча сот практикасынын тагдыры кандай болот?

Жаран Мазунова Л.З биздин коомдук кабылдамабызга 2021-жылдын 19-майына саат 11: 00гө белгиленген Кыргыз Республикасынын Жогорку Сотундагы сот отурумуна көз карандысыз мониторинг жүргүзүү өтүнүчү менен кайрылып, анда Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 299-беренесинин 1-бөлүгү  (01.10.1997-ж. Редакциясына ылайык) жолдошу Камран Шенвариге байланыштуу кылмыш иши каралат.  Бул иш боюнча бир нече жолу жазганбыз.

2020-жылдын 22-октябрында Бишкек шаарынын Октябрь райондук соту, төрагалык кылуучу судья Н.Б.Эсенбаевден турган, Камран Шенварини Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 299-беренесинин 1-бөлүгүнө ылайык каралган кылмышты жасагандыгы үчүн күнөөлүү деп тапкан, (эски редакция) менен 5 жылга эркинен ажыраткан. "1941-1945-жылдардагы Улуу Ата Мекендик согуштагы Жеңиштин 75 жылдыгына жана 2010-жылдагы Элдик Апрель революциясынын 10 жылдыгына байланыштуу мунапыс жөнүндө" Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын 3-беренесинин 2-пунктунун негизинде, өтөлө элек жаза үчтөн бирине кыскартылды.

2021-жылдын 18-февралында Бишкек шаардык сотунун Кылмыш иштери жана оор кылмыштар боюнча соттук коллегиясы курамына төрагалык кылуучу судья З.Б. Алгожоев, судьялар: Сабитова Ж.С жана Абдымомунова Ж.К Бишкек шаарынын Октябрь райондук сотунун өкүмүнүн оперативдик бөлүгүнөн Кыргыз Республикасынын "Мунапыс жөнүндө" Мыйзамынын колдонулушун алып салышты, калган бөлүгүндө ал өзгөртүүсүз калтырылды.

Жогорудагы сот актыларына макул болбогон жактоочу Камран Шенвари кассациялык даттануу менен Кыргыз Республикасынын Жогорку Сотуна кайрылган. Мазунова Л.З. башынан эле күйөөсү Ооганстандан келген качкын, орус тилинде жаза албайт, сүйлөй албайт жана мындай сабаттуу текстти жаза алган эмес деп ырастоодо. Ошондой эле бул кылмыш иши Л.З.Мазунова менен "Жантур-Гарант" ЖЧКсынын директорунун ортосундагы чыр-чатактан кийин ачылган. Иштеги арыз берүүчү  журналист,  "Жантур-Гарант" ЖЧКсынын өкүлүнөн афгандык мындай комментарий жазганын билген. Экинчи инстанциядагы процесстин жүрүшүндө жүргүзүлгөн көзкарандысыз автордук экспертизанын жыйынтыгы боюнча, Фейсбуктагы комментарийди филологиялык билими бар аял жазган, башкача айтканда, ал орус тилинде эркин сүйлөйт. Бирок Бишкек шаардык соту бул тыянакты эске алган жок. Эки инстанциядагы соттору да өз компетенцияларынын чегинен чыгып, көз карандысыз мамлекеттик лингвистикалык эксперттердин бир сүйлөм менен кылмыш жасоодо "комментатордун" күнөөсүн алдын-ала аныктап чыккан пикирине шек келтиришкен жок. Коргоо тарабы айыпталуучунун күнөөсү тергөөдө дагы, сотто дагы далилденген жок деп эсептейт, анткени өлкө, шаар дагы, убакыт дагы, комментарий жазылган шайман дагы аныктала элек. Сиздин атыңыз менен каалаган адам профиль түзүп, андан каалаган мазмунга комментарий жаза алат деп буга чейин жазган элек.

Ошол эле учурда, Камран Шенваринин жубайы - Мазунова Л.З., соттордун мындай учурларда ар кандай укук колдонуу тажрыйбаларын пайдаланып жаткандыгына нааразы болду. Мисалы, Бишкек шаарынын Биринчи Май райондук сотунда, судья М.А.Термечиковдун төрагалыгы астында, ушул сыяктуу иш жаран Ш.Р.И.га карата каралып, ал өзүнүн баракчасынан  үч жылдын ичинде 10 кастык комментарий жазган. Соттун 2021-жылдын 2-февралындагы өкүмү менен Ш.Р.И Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 299-беренесинин 1-бөлүгүндө (эски редакцияда) каралган кылмышты жасагандыгы үчүн күнөөлүү деп табылып, 3000 эсептик көрсөткүч (300 000 сом) айып пул төлөөгө милдеттендирилген). Ал эми күйөөсү эч кандай далилсиз 5 жылга эркинен ажыратылган.

Сот практикасынын тагдыры кандай болот?